TABERNA

I.

TABERNA

oppid. Germaniae secundae triplex, Unum in Alsatia inferiori Zabern, simpliciter, vel Elsaszabern incolis, amplum, alias munitum, cum arce valida, nunc disiecta. Baudrand. de novo instauratur, A. C. 1675. Ad amnem Sorr, 4. leucis ab Argentorato in Circium, 4. ab hagenoa in Occsasum, Nanceium versus, in limite Lotharingiae, sub Episcopo Argentoratensi, cuius sedes est. Munimentum olim Roman. contra Alemannorum incursiones in Gallias. Ab Alemannis dirutum, sed a Iuliano restitutum, Amm. Marcellinus scribit. An a Caesare exstructum? Alterum Bergzabern, interdum parvae Tabernae, Gall. le petit Saverne, in Palatinatu Rheni, ad amnem Erlbach, versus montes, in limite Alsatiae inferior. vix 1. leuc. a Weissenburgo, 7. ab Argentorato, in eineres a Gallis redactum, a. C. 1675 Tertium Rhein Zabern, Gall. Severne, oppid. Palat. ad amnis Erlbach confluentes in Rhennm, vix 2. milliar. German. a Philippoburgo in Meridem uti 3. a Spira. De Medio ita Ausonius, Eidyllio 10. v. 1.

Transieram celerem nebulosô flumine Navam,

Proetereo arentem sitientibus undique terris

Dumnissum, riguasque perenni fonte Tabernas:

Et tandem primus Belgarum conspicor oris

Nivomagum, Divi castra inclita Constantini.

II.

TABERNA

quae et Trischene, urbs Calabriae ulterioris ad Semirum fluv. et radices Apennini, 15. mill. pass. a Scyllacio in Boream, 14. a Nicastro in Ortum Siberenam versus 20. et 34. a Besidiano in Meridiem parva.

III.

TABERNA

quid olim fuerit, docet Cassiodorus in Psalmum 14. Maioris nostri Tabernas domos appellaverunt pauperum, et quod ibi habitabant, et cenabant; Sicut antiquit mes erat semel cibum sumere: ex duobus nominibus unum traditur factum esse vocabulum, scilicet Tabernaculum. Hinc in genere sic dictum omne aedificium popularis usus, ex eo, quod tabulis claudatur: qualia domicilia primis temporibus omnium Romanorum fuêre, uti Festus auctor est, laudatus Iac. Ouzelio Animadversion. ad Minucium Fel. p. 4. Unde Tabernacula et Comtubernates appellantur, l. 183. et seq. ff. de verb. signis. Isidoro, Etymologic. 1. 15. c. 2. Tabernae olim vocabantur aediculae parvae et simplices in vicis, axibus et abulis clausae. Unde et Tabernariae, quod soleant considere. Dictae autem Tabernae, quod ex tabulis lignisque erant constructae. Postea vero sic dici consueverunt, ubi merces venales exhibentur. Ut Taberna casearia, l. 8. §. Arist. ff. si serv. vind. Et Taberna ferraria, l. 13. ff. deinstr. et instrum. leg. Sic Tabernaenegotiatoriae et Purpurariae, mentio, l. 2. ff. de Institor. Act. l. 91. §. pater ff. de legat. 3. etc. Vide hîc infra, Tabrnas quoque ad merces et negotiationes adhiberi, dicitur l. 27. §. 1. ff. de usufr. Hinc Tabernam exercere, l. 13. §. ult. ff. de Institor. act. quod qui faciebat Tabernarius dictus est, l. 52. §. 1. ff. ad leg. Aquil. l. 5. ff. de Inst. act. qui alibi Tabernae praepositus, l. 3. l. 19. §. Tabernae. et l. 8. ff. de Inst. act. Item Institor vocatus. Institor enim is est, qui Tabernae locove ad emendum vendendumve praeponitur, Paulô teste et Ulpianô, l. 18. et 3. ff. de Instit. Act. In Tabernis hisce, canis videtur fuisse custodiae gratiâ: ut iterum docet Paulus ICtus, l. 2. §. 1. ff. si quadr. paup. fec. dic. Si quis aliquem evitans, Magistratum forte, in Tabernam proximam se immisisset, ibique a cane feroce laesus esset, non posse agi canis nomine quidam putant. At si solutus fuisset, contra. Illud sane observatum, in Tabernis quandoque fuisse adsixos titulos, qui cum aliquo sefvo prohiberent negotium geri. l. 47. ff. de pecul. Operam horum Institorum statariam et sedentariam fuisse, ut ideo vestes non succingerent, discimus a Vertumno, apud Propertium, l. 4. Eleg. 2. v. 38. ubi is ita de se,

———— ———— et ibo,

Mundus, demissis Institor in tunicis, etc.

Laur. Pignorius Comm. de Servis. Atque hinc Tabernarii, qui in tabernis negotiantur, apud cicer. pro Flacco, c. 8. Opisices et Tabernarios, atque illam omnem foecem civitatis, quid est negotii concitare? Vide quoque infra Tabernariae. Porro, quales in Graecia Λέχαι, tales Romae quoque Tabernae. Erat autem Λέχη, locus confabulationibus destinatus, isque vel pauperum vel divitum. Pauperum, in omnibus Fabrorum officinis, ad quas hieme maxime ad calefaciendum conveniebant et confabulabantur, de quibus vide Homerum passim, Hesiodum, l. 2. Antiphontem Orat. ad Nicocl. et supra in voce Lescha. At aliae divitum erant, nempe in partibus domus secretioribus, ubi similiter hieme, ad accensum ignem, διημέρευον ἀδολεχοῦντες καὶ φλυαροῦντες, ut ait Etymologiciauctor. Sed quod magis huc facit, Λέχαι quoque olim vocabantur loca apria, in quae commentandi causâ conveniebant Philosophi. Unde Hierocles Philos. l. 1. ait λέχαι dictas fuisse cathedras et conventicula, in quibus de Sapientia disputationes habebantur. Eaeque proin Leschae Apollini sacrae erant, vide Harpocrationem, Scribonem, Phurnutum, de Nat. Deor. et Bon. Vulcanium, ad Callimachum. Tales itaque et Tabernae Romae, quae ad pilas sitae. Horatius, l. 1. Sat. 4. v. 71.

Nulla Taberna moes habeat, neque pila libellos,

Catullus, Epigr. 38. v. 1.

Salax Taberna, vosque contubernales,

A' pileatis nonâ fratribus pilâ, etc.

Sed et Tabernas καπηλεῖα καὶ πανδοχεῖα Suidas interpretatur: quas Tabernas cauponias vocat IC. l. 43. pr. ff. de vit. nupt. Apothecas Vitruv. l. 6. c. 9. Ο᾿ινῶνας Xenophon. Sic Iuvenalis, Sat. 3. v. 302.

———— Nam qui spoliet te

Non deerit, clausis domibus postquam omnis ubique

Fixa catenarae siluit compago taberna.

Unde Tabernae et Popinae conunguntur, l. 41. §. 8. ff. de legat. 1. et talem Phaedrus forte intelligit, l. 4. fab. 6. v. 1.

Cum victi mures mustelarum exercitu,

(Historia quorum in Tabernis pingitur)

Fugerent, etc.

Et quidem medii aevi Scriptores Tabernas tantum de vinariis dixêre, quod Galli in lingua sua retinent: cum Veteres lustra et ganea ista loca appellarent. Aperiebantur hae apud Romanos, eâdem horâ, quâ balnea et lupanaria, ad nonam videl. at in Coloniis maturius ut Salmas. docet. ad Hadriam Spartiani, c. 22. Sed vilissimitantum homines inde vinum petebant, reliqui e cella sua, Cicer. in L. Pisonem. Vide quoque Plutarch, in Timolconte, ubi de Dionysio Iuniore post amissam tyrannidem, Corinthi in summâ tenuitate degente, ut et supra in vocibus Copa et Cupa: Plura vero hanc in rem, aqud Schefferum de Arte Pictoria, c. 4. B. Brissonium de verbor. signif. sub init. l. 18. et Ioh. Laurentium IC. Notis in Phaedr. inprimis de Tabernis Romae a Tarquinio factis, Liv. l. 1. c. 35. de claudendi eas in luctu more, eund. l. 3. c. 27. etc. uti de Comoediis Tabernariis, infra.

Tabernae urbis Romae, quarum Veteres Scriptores meminêre.

Argentaria, apud Liv. l. 26. c. 11. circa Forum. Harum 7. olim, postea 9. fuêre, vide Hadr. Turnebum, l. 20. c. 10. Iuvenalis tempore 5. Ita enim is de libertino divite, Sat. 1. v. 105.

—— Sed quinque tabernae

Quadringenta parant ——

Casearia, in l. sicut §. Arislot. D. si servi vendi. Cauponia. Cretaria. Diversoria. Ferraria, apud Scaevolam, l. pen, de legat. 2. Fullonia. Lanionia. Medicinae exercendae causâ Pellesuina. Pistoria. Purpuraria. Sutrina. Vinarina. Unguentaria, etc.